Ерекше қонақ
Күзгі кеш KRUZHKI.KZ кішкентай цехына тыныштықпен түсіп жатты. Жұмыс күні аяқталып қалды. Бөлмеде тек екеуі ғана қалды — шұғыл тапсырысты ресімдеуді аяқтап жатқан Эмин және ертеңгі жеткізу үшін сәлемдемелерді ұқыпты жинақтап жатқан Медет.
Кіреберіс дабыл соғылды — курьер келді.
— Медет, қораптарды шығарып бере аласың ба? Мен дерлік аяқтадым, — деді Эмин, мониторынан көз алмай.
Медет қораптарды алып, сыртқа шықты. Әдеттегі курьердің қасында кәрі адам тұрды — ұзын сұр сақалды және мейірімді, бірақ таңғаларлықтай терең көздері бар аксақал.
— Кешіріңіз, жас жігіт, — деді шал жұмсақ дауыспен, — мұнда суретті кесенің жасайтын жер ме?
— Иә, кіріңіз, — деп жауап берді Медет, қораптарды курьерге бере отырып.
Шал цехтің табалдырығын аттап, қолында кішкентай орама алып келді, ол ескі жібек орамалға сақтап оралған еді. Бөлменің ішінде ол мата жайып, ақырын ашты. Оның қолында ерекше пиала пайда болды — шамдардың жарығында өздігінен жанып, өз өміріне ие болған секілді ою-өрнектері бар ежелгі қазақ кесе.
— Бұл кесе өте ерекше, — деді шал ыдыстың жиегін сипап отырып. — Оған екі жүз жылдан астам уақыт өтті. Айтушы еді, бұл тек қолымен ғана емес, жүрегімен де жұмыс істейтін ежелгі шеберге тиесілі екен. Ол әр жұмысына жанының бір бөлшегін салатын.
Әңгімені естіген Эмин жақындап келді. Пиаладағы ою-өрнектер таңғажайып еді — олар ежелгі ертегілерді айтып жатқан сияқты болды.
— Керемет жұмыс, — деді ол таңданып. — Сіз мұндай ою-өрнектермен заманауи кесенің жасағыңыз келе ме?
— Дәл солай, — деп басын изеді шал. — Кішкентай музей үшін. Бұл ою-өрнектер әрі қарай өмір сүріп, адамдарды қуантуы керек.
Эмин кесені түсіріп жатқан кезде, Медет шалдың атын жазып алды: Нұрлан-ағай.
— Ертең тапсырысты алуға келемін, — деді шал, пиаланы орамалға қайта ақырын орап. — Оны сақтаңыздар. Онда көп ертегілер тұр.
Осы сөздермен ол сыңсып бара жатқан кешке кетіп, артында сиқырлы нәрсенің сезімін қалдырды.
Түнгі сихыр
Эмин ежелгі ою-өрнектердің фотосуреттерін өңдеуге бірнеше сағат жұмсады. Әр сызық, әр иіріліс назар аударуды талап етті. Жұмыс аяқталған кезде, ол ою-өрнектерді арнайы қағазға басып шығарып, жанына кәдімгі ақ кесе қойды — ертең сынақ үлгіні жасау керек еді.
— Ертең алғашқы кезекте қалай шығатынын тексереміз, — деді ол Медетке, жарықты сөндіре отырып.
Сол түні толған ай болды. Күміс сәулелері цехтің терезесінен енді басылған ою-өрнектері бар қағазға тиді. Бос бөлменің тыныштығында ғажайып нәрсе болды — ежелгі ою-өрнектер жұмсақ көгілдір жарықпен жанып кетті. Бұл жарық бүкіл үстел бойына таралды, ал ақ кесе ерекше жарқын жанып, ежелгі ою-өрнектердің барлық сиқырын өзіне сіңіріп жатқан сияқты болды.
Жұмбақ жоғалу
Таңертең Эмин мен Медет цехке оралып, бірден байқады — үстелде ескі кесе жоқ.
— Сен пиаланы жинадың ба? — деп таңданды Эмин.
— Жоқ, мен сен ауыстырдың деп ойладым, — деп иығын қысты Медет.
Олар бүкіл цехты іздеді — үстелдердің астына қарады, шкафтар мен сөрелерді тексерді, бірақ ежелгі ыдыс ешқайда болмады.
— Мүмкін, ол қайдаға құлап кетті шығар? — деп болжады Медет.
— Немесе түсіп домаланды... — деп қосты Эмин.
Бірақ олар қаншалықты іздегенімен, кесе табылмады. Сонда олар жағдайды түсіндіру және пиаланы міндетті түрде табатындарына кепілдік беру үшін Нұрлан-ағайға телефон шалуға шешім қабылдады.
— Кешіріңіз, мұндай нөмір қызмет көрсетілмейді, — деді автоматты дауыс.
Одан да әлдеқайда таңғалып, олар сол музейді табуға тырысты. Күні бойы олар музейлерге телефон шалды, бірақ қалада ешбір музей Нұрлан-ағай есімді шал туралы естіген жоқ.
— Мұнда бір нәрсе дұрыс емес, — деп шырылдады Эмин. — Камерадан жазбаны қарап көрейік.
Экранда олар кешегі өздерін көрді: міне, Медет курьерге шығып жатыр... жалғыз. Міне, цехке қайтып келеді... жалғыз. Ал цех ішінде камералар олардың екеуі тұрып, сөйлесіп жатқанын көрсетті... көрінбейтін адаммен сөйлесіп жатқандай.
— Бірақ ою-өрнектер шынайы! Міне олар! — Эмин үстелде жатқан басып шығарылған қағазды көрсетті.
— Мүмкін, біз екеуіміз де есімізден адасып жатырмыз? — деп қатты толыққан Медет.
— Немесе бізде бірдей елестер бар? — деп қосты Эмин.
— Қызық теория, бірақ менің ойымша, бәрі әлдеқайда қарапайым, — деді кенеттен таныс емес достық дауыс.
Екеуі де қатып қалды. Бұл дауыс олардың ешқайсысына тиесілі емес еді және тікелей үстелден шықты. Олар баяу басын бұрып, көрді: ақ кесе оларды үлкен мейірімді көздермен қарап, кішкентай қолымен қуана сілкінуде.
— Сәлемдесу! — деді кесе қуана көңілмен.
Крумен танысу
Медет артқа жылжып, орындыққа сүрініп түсіп, еденге жапылып қалды. Эмин қабырға жанында қозғалмай қалып, көздеріне сенбей тұрды.
— Кім... кімсің сен? — деп әзер шықты Эмин.
Кесе алдымен Эминге, содан кейін әлі еденде отырып, тыныш түрде қайталап жатқан Медетке ойланып қарады:
— Кру... кру... кру...
— Кру! — деп қуана жігерленді кесе. — Тамаша ат! Менің атым Кру! Ал мен кіммін... — ол сәл үндемей қалды, — мен әлі білмеймін..
Біртіндеп бірінші шок өтті. Кру соншалықты достық болды, сондықтан қорқыныш тез қызығушылықпен ауысты. Кру басын бұрып, кенеттен цехтің бұрышындағы үлкен машинаны көрсетті:
— Ал бұл не?
Эмин мен Медет Кру көрсетіп жатқан жерге машинелі түрде бұрылды.
— Термопресс, — деди Эмин, әлі шокта отырып.
— Ол не істейді? — деп қызығушылық танытты Кру.
— Киімге басып шығаруды ауыстырады, — деп автоматты түрде жауап берді Эмин.
— Неге?
— Әдемі болу үшін, — деді Эмин және кенеттен жағдайдың бүкіл ерекшелігін түсінді. — Бұл біздің жұмысымыз — заттарды әдемі ету. Ал бұл біздің цехыміз. Ал сен... Кру.
— Бұның бәрі қандай қызық! — деп айқайлады Кру. — Мен сіздерді бақылай аламын ба? Мен тіпті көмектесе аламын!
Медет Эминге қарады, ол Круға қарады. Эмин Медеттің көзқарасын сезіп, оған қарап, мынаны айтты:
— Не? Маған солай қарама! Біріншіден, бұл сөйлейтін кесе! Ал екіншіден, — ол Круға қарап, — сенің мүлдем тәжірибең жоқ!
Кру үнсіз түрде Эминге үлкен мейірімді көздермен қарауды жалғастырды. Эмин паузаны көтере отырып, қабырғаға қарады, содан соң Круға қайта қарап, жымиып, мынаны айтты:
— Жарайды, ертең жұмысқа шығып кел — саған цехты және оның қалай жұмыс істейтінін көрсетеміз.
— Бірақ оның үйі жоқ... — деп түзету шешті Медет.
Эмин мұны бірден ұғынып, басын изей бастады:
— Иә, иә, мен қазір түсіндім... — Ол тағы бір рет Круға қарап, жалғастырды: — Онда мұнда, цехте тұрасың. Үйден жұмыс — көптеген адамдар тек осы туралы ғана арман етеді.
— Ура!!! — деп айқайлады Кру.
Эмин мен Медет қуанышты Круға қарап, жымиып тұрды. Содан кейін Эмин ойлана сұрады:
— Саған қандай да бір үй жасап беру керек... Сен жалпы ұйықтайсың ба?
Кру ұйықтайтынын немесе ұйықтамайтынын білмеді, сондықтан сыпайы жауап берді:
— Білмеймін... бәлкім, жоқ...
— Ең үздік қызметкер! — деп әзілдеді Эмин, ол мен Медет күлді.
Кру жымиып, өте риза болды. Осы күннен бастап KRUZHKI.KZ цехында ең ерекше көмекші пайда болды — кішкентай, бірақ жүрегі үлкен Кру.